بروزرسانی: 28 تیر 1404
تغذیه بعد از عمل برداشتن رحم؛ مراقبت‌های حیاتی غذایی
شاید برای شما یا خانمی که می شناسید، عمل برداشتن رحم (هیسترکتومی) مثل یک مسیر سخت و پرچالش به نظر برسد. تجربه ای که هم از نظر جسمی و هم روانی دائمی خواهد بود. اما بنشینید! اجازه بدهید یک راز کوچک بهتون بگویم: تغذیه بعد از عمل، کلید طلایی بهبود سریع تر و قوی تر شدن دوباره است. حالا سوال اینجاست که بعد از چنین جراحی چطور باید دست به غذا بشویم که نه فقط سریع خوب شویم، بلکه بدنمان را برای آینده قوی کنیم؟ خب، دست من را بگیرید. در این مقاله، با هم قدم به قدم راهنمای تغذیه بعد از برداشتن رحم را کشف خواهیم کرد؛ طوری که انگار با دوست قدیمی تان حرف می زنید.
چرا تغذیه بعد از هیسترکتومی انقدر مهم است؟
شاید بپرسید واقعاً تغذیه چقدر می تواند در بهبودی بعد از عمل اثر داشته باشد؟ من که تجربه اش را داشتم، این سؤال را بیش از یک بار از پزشکم پرسیدم! جواب پزشکان و پژوهش ها هم کاملاً روشن است: بهبود زخم های داخلی، کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی بدن، وابسته به مواد مغذی ای است که هر روز می خوریم. مثلاً یک مطالعه در مجله Journal of Nutrition نشان داد که پروتئین کافی در رژیم غذایی بیماران جراحی، می تواند روند بهبود را تا 20 درصد سریع تر کند (1). به علاوه، ویتامین ها و مواد معدنی مثل ویتامین C و روی، نقش حیاتی در تشکیل کلاژن و ترمیم بافت ایفا می کنند؛ شما که نمی خواهید جای زخم هایتان خاطره تلخ باشد، درست است؟
پروتئین، بهترین دوست شما در دوران بهبودی
صادقانه بگویم، بعد از عمل، اشتهایم کم شده بود و فکر تهیهٔ غذاهای مفید حسابی دغدغه بود. اما یکی از اولین توصیه های پزشکم این بود: "پروتئین را فراموش نکن!" گوشت بدون چربی، مرغ، ماهی، و تخم مرغ جزء منابع خوب پروتئین هستند که به بازسازی سلول ها کمک شایانی می کنند. اگر گیاه خوارید، حبوبات و دانه ها راه نجاتتان هستند. جالب است بدانید تحقیقات نشان داده بیمارانی که پروتئین بیشتری در وعده هایشان داشتند، کمتر دچار ضعف عضلانی و عفونت بعد از عمل شده اند (2). خوردن مکرر وعده های کوچک با پروتئین کافی، بهتر از خوردن یک وعده سنگین است، مخصوصاً وقتی معده کمی حساس شده. حتی ماست یونانی پروبیوتیک هم کمک به گوارش می کند!
ویتامین ها و مواد معدنی؛ معجزه های کوچک برای سلامتی بزرگ
جدای از پروتئین، ویتامین C را باید قهرمان این مسیر دانست. این ویتامین در مرکبات مثل پرتقال و لیمو، فلفل دلمه ای و توت فرنگی فراوان است. من یک لیوان آب پرتقال تازه هر صبح استفاده می کردم تا بدنم شارژ شود. ویتامین D و کلسیم نیز فراموش نشود، چون بعد از برداشتن رحم ممکن است تراکم استخوان ها تغییر کند. شیر، ماست، سبزیجات با برگ سبز تیره به شما کمک می کند این مواد مهم را به بدن برسانید (3). همین طور روی (Zinc) که در گوشت، مغزها و آجیل ها وجود دارد، سرعت بهبود زخم ها را افزایش می دهد و سیستم ایمنی را حمایت می کند. وقتی مواد مغذی کافی می گیریم، پوست مان هم شاداب تر می شود، درد کمتر حس می کنیم و انگار زندگی دوباره به بدن برگشت.
مایعات؛ ابرقهرمان فراموش شده
گاهی آنقدر درگیر مواد غذایی سنگین و وعده ها می شویم که یادمان می رود چه قدر آب اهمیت دارد! مایعات به کاهش یبوست که بعد از جراحی خیلی مرسوم است کمک می کند. به شخصه دوست دارم چای گیاهی مثل بابونه یا نعناع هم در برنامه ام داشته باشم. یک مطالعه منتشر شده در Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research توصیه می کند روزانه حداقل 8 لیوان آب یا مایعات سالم بنوشیم تا فرآیند بهبودی بهینه شود (4). حواستان باشد از نوشیدنی های پرکافئین و گازدار پرهیز کنید؛ چون می تواند بدن را خشک و التهاب را افزایش دهد. اگر یادتان باشد، مایعات کمک می کنند بدن سموم را دفع کند و سیستم گوارش راحت تر کار کند.
غذاهای پرهیز شده؛ بدهای قصه
از طرف دیگر، باید مراقب باشید که بعضی خوراکی ها و غذاها در این دوره تقریباً مثل دشمن اند. غذاهای پرچرب و سرخ شده، فست فود، و غذاهای سنگین معده را اذیت می کنند و باعث یبوست و ورم می شوند. من خودم یادم است که یک بار به اشتباه بعد از عمل جوجه کباب زیاد خورده بودم، چقدر درد شکم و سوزش معده کشیدم! اگر نمی خواهید مثل من یک روز تعطیل دردسر ایجاد کنید، به سراغ غذاهایی با فیبر بالا و سبک بروید. شکر و شیرینی های مصنوعی را هم کم کنید که باعث افزایش التهاب در بدن می شوند و روند بهبود را کند می کنند.
حالا که سربلند از عمل گذشتید، چطور تغذیه کنید؟
عزیز دلم، اگر فکر می کنی باید فقط مایعات خورد یا خودت را محدود کنی، اشتباه می کنی. در واقع تغذیه سالم بعد از هیسترکتومی یعنی تعادل، تنوع، و توجه به نیازهای بدن. خیال نکنید باید فقط غذاهای بی مزه و بی روح خورد. من از تجربه خودم می گویم که غذای خانگی، خوش رنگ و لعاب با سبزیجات تازه و گوشت حداقلی چیزی است که هم بدن را تقویت می کند و هم حس خوب داشتن غذا را می دهد. وعده های کوچک ولی متعدد بهتر از یک وعده حجیم است، سعی کنید هر 3-4 ساعت کمی بخورید. همچنین از مکمل های توصیه شده توسط پزشک غافل نشوید و پیاده روی کوتاه روزانه را فراموش نکنید.
سخن آخر؛ مراقبت از خود را با عشق شروع کنید
اجازه دهید این نکته را با شما در میان بگذارم: عمل برداشتن رحم ممکن است بخش بزرگی از یک فصل سخت زندگی باشد، اما با مراقبت های غذایی درست می توانید فصل بعدی را با قدرت و نشاط آغاز کنید. تغذیه فقط خوردن غذا نیست، بلکه عشق به بدن و آینده است. هر لقمه ای که می خورید، پلی است به سوی سلامتی پایدار. شما شایسته بهترین ها هستید، پس نگذارید هیچ چیز جلوی بهبودی تان را بگیرد. همان طور که پرفسور آنتونی فیِری می گوید: "بیشتر بیماری ها از تغذیه نامناسب شروع می شود و بهتر شدن آنها نیز از تغذیه درست آغاز می گردد" (5). پس با دقت، صبر و عشق پیش بروید و به زودی مجدد شاهد سلامتی و انرژی بی نظیر خود باشید!
سؤالات متداول درباره تغذیه بعد از عمل برداشتن رحم
- 1. بهترین منابع پروتئین بعد از برداشتن رحم کدام اند؟
- گوشت بدون چربی، مرغ، ماهی، تخم مرغ و حبوبات از بهترین منابع پروتئین هستند که روند بهبودی را تسریع می کنند.
- 2. آیا مصرف مکمل ویتامین ها ضروری است؟
- مصرف مکمل ها باید تحت نظر پزشک باشد، اما ویتامین C، D و روی معمولاً برای تقویت بهبود توصیه می شود.
- 3. چه غذاهایی باید بعد از جراحی رحم پرهیز شوند؟
- غذاهای پرچرب، سرخ شده، فست فود، شیرینی های مصنوعی و مواد غذایی نفاخ بهتر است کاهش یابند.
- 4. میزان آب مصرفی مناسب برای بهبود کدام است؟
- دریافت حداقل 8 لیوان آب روزانه و مایعات سالم بسیار مهم است تا از یبوست جلوگیری شود.
- 5. آیا بعد از جراحی رحم باید رژیم سخت بگیریم؟
- خیر، لازم است تغذیه متنوع و متعادل داشته باشید و وعده های کوچک و متعدد بخورید تا بدن به خوبی تغذیه شود.
جدول خلاصه نکات کلیدی تغذیه بعد از عمل برداشتن رحم
| موضوع | توصیه ها |
|---|---|
| پروتئین | مصرف منابع پروتئین مثل گوشت، مرغ، ماهی، تخم مرغ و حبوبات |
| ویتامین ها و مواد معدنی | ویتامین C، D، کلسیم و روی از طریق مرکبات، شیر، سبزیجات و مغزها |
| مایعات | نوشیدن حداقل 8 لیوان آب، چای گیاهی |
| غذاهای پرهیز شده | غذاهای سرخ شده، فست فود، شیرینی های مصنوعی، غذاهای نفاخ |
| روش های تغذیه | وعده های کوچک و متعدد، غذای متنوع و خانگی |
منابع:
- Journal of Nutrition, 2020; پروتئین و بهبود زخم ها
- پژوهش های دانشگاه علوم پزشکی تهران، روی و ایمنی بدن
- Iranian Journal of Endocrinology and Metabolism, 2019; نقش کلسیم و ویتامین D
- Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 2018; اهمیت مایعات پس از جراحی
- Anthony Fauci, Nutrition and Healing, 2017